Ở Việt Nam, tỷ lệ trẻ viêm phế phổi chiếm 30-34% các trường hợp đến khám và điều trị. Và nguy hiểm hơn, tỷ lệ tử vong do viêm phổi chiếm 75% trong các bệnh lý hô hấp.

1. Một số nguyên nhân gây ra viêm phổi ở trẻ em:

• Nhiều bà nhiều mẹ thường quan niệm trẻ sơ sinh dễ bị nhiễm lạnh nên cần ủ ấm trong mùa đông. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết, nếu ủ ấm quá, trẻ ra mồ hôi lại dễ bị nhiễm lạnh. Trẻ sơ sinh thoát nhiệt qua da, nếu ủ bé kỹ quá, mồ hôi thoát ra không được bay đi mà sẽ bị thấm ngược vào phổi, gây bệnh về hô hấp.
• Trời nóng, nhiều cha mẹ bật điều hoà hoặc quạt liên tục, thậm chí vô tư để luồng gió chiếu thẳng vào người con cũng là nguyên nhân khiến bé bị nhiễm lạnh, dễ dẫn đến viêm phổi.
• Thời gian sáng sớm và tối muộn là hai thời điểm lạnh nhất trong ngày, cha mẹ nên hạn chế đưa trẻ sơ sinh ra ngoài trời. Nếu cho bé ra mà không có đầy đủ quần áo, mũ con cũng sẽ dễ nhiễm bệnh.
• Trong đêm, nếu được ủ ấm, trẻ có thể cảm thấy nóng bức nên đạp tung chăn ra và sau đó lại dễ nhiễm lạnh. Điều này rất nguy hiểm. Nếu cha mẹ không kịp thời đắp lại chăn cho con nhiều lần trong đêm, em bé dễ dàng viêm đường hô hấp, thậm chí viêm phổi.

2. Triệu chứng viêm phổi

a) Giai đoạn khởi phát: có hai dạng triệu chứng chính:

• Khởi phát từ từ: thường khó phát hiện và hay nhầm sang các triệu chứng của bệnh viêm đường hô hấp khác.Trẻ thường có các biểu hiện sốt nhẹ (làm cho cha mẹ hay chủ quan), ho khan, hắt hơi, ngạt mũi và quấy khóc. Vì triệu chứng ban đầu thường nhẹ nên bố mẹ hay để theo dõi “xem sao”. Nếu không được điều trị thì bệnh sẽ sang giai đoạn toàn phát.
•  Khởi phát đột ngột: thường đuợc phát hiện và đưa đi khám sớm do các triệu chứng khá rõ ràng làm bố mẹ lo lắng. Trẻ sốt cao, khó thở, tím tái và kèm theo một số rối loạn tiêu hóa như chán ăn, nôn chớ, chướng bụng, tiêu chảy, …

b) Giai đoạn toàn phát:

Nếu trẻ không được điều trị vào giai đoạn khởi phát thì sẽ diễn biến đến giai đoạn toàn phát.

• Sốt cao: Trẻ sốt rất cao, thậm chí có thể lên đến 400C, ít đáp ứng với thuốc hạ sốt, (thường lâu hạ sốt và nhiệt độ tăng trở lại 2-3 giờ sau khi đã dùng thuốc hạ sốt), có thể li bì, co giật, thậm chí là hôn mê nếu không hạ sốt kịp thời.
• Ho: ho dữ dội và liên tục (ho liên tục như ho gà, cảm giác như trẻ chỉ dừng cơn ho để thở rồi lại ho tiếp), ho co thắt, có thể xuất tiết đờm, chảy mũi đặc và vàng. Đây cũng là triệu chứng khá quan trọng để nghĩ đến bệnh viêm phế quản phổi ở trẻ.
• Khó thở: cánh mũi phập phồng, khi kéo áo bé lên bạn sẽ thấy co thắt lồng ngực, trên và dưới xương ức rút lõm.
• Tím tái: gặp ở trẻ đã bị nặng. Trẻ bị tím tái quanh môi, đầu chi, lưỡi hoặc toàn thân.
• Các triệu chứng khác kèm theo: trẻ rối loạn tiêu hóa (bỏ ăn, chán ăn, chướng bụng, nôn chớ, tiêu chảy, …

Ngoài ra, trẻ còn một số biểu hiện khác như:

• Thở nhanh:
  • Nhịp thở ≥ 60 lần/phút đối với trẻ < 2 tháng tuổi và
  • Nhịp thở ≥ 50lần/phút đối với trẻ 2 tháng - 12 tháng tuổi và
  • Nhịp thở ≥ 40lần/phút đối với trẻ 1-5 tuổi .
• Sốt cao
• Khò khè
• Chán ăn.

3.  Biến chứng nguy hiểm ở viêm phổi trẻ em

Các mẹ cần lưu ý tới các biểu hiện biến chứng sau ở trẻ em khi mắc bệnh viêm phổi. Bệnh viêm phổi có biến chứng rất nhanh nếu trẻ không được điều trị kịp thời hoặc chăm sóc không đúng cách.

Các biến chứng nguy hiểm như:

• Nhiễm trùng huyết
• Viêm màng não
• Suy tim
• Bại não